Οποιαδήποτε παρουσία αίματος στα κόπρανα σίγουρα αποτελεί πηγή έντονης ανησυχίας και πανικού. Αν και αποτελεί στην πλειοψηφία των περιπτώσεων σύμπτωμα καλοήθους προέλευσης, σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να παραβλεφθεί ή να θεωρηθεί εντελώς ακίνδυνο. Γενικότερα, το αίμα στα κόπρανα υποδηλώνει την ύπαρξη αιμορραγίας σε κάποιο τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα. Η εστία της αιμορραγίας μπορεί να εντοπίζεται στη στοματική κοιλότητα, τον φάρυγγα, τον οισοφάγο, το στομάχι, το λεπτό ή παχύ έντερο και τον πρωκτό. Η παρουσία έντονου κόκκινου αίματος στα κόπρανα ή στη λεκάνη της τουαλέτας υποδεικνύει συνήθως ότι η εστία της αιμορραγίας εντοπίζεται στο περιφερικότερο τμήμα του πεπτικού συστήματος. Αντιθέτως, η αφόδευση ιδιαίτερα σκούρων (οριακά μαύρων) κοπράνων, μια κατάσταση η οποία ονομάζεται μέλαινα κένωση, υποδηλώνει αιμορραγία από τον ανώτερο – κεντρικό γαστρεντερικό σωλήνα (μεταξύ στόματος και δωδεκαδακτύλου). Γενικότερα, οι πιθανές αιτίες εμφάνισης αίματος στα κόπρανα είναι ποικίλες και μπορούν να κατηγοριοποιηθούν με βάση τη θέση της πηγής αιμορραγίας εντός του γαστρεντερικού σωλήνα.
Αίτια εμφάνισης αίματος στα κόπρανα
Τυχόν αίμα στα κόπρανα μπορεί να γίνει αντιληπτό λόγω διαφόρων παθήσεων και καταστάσεων. Στις πιθανές αιτίες συγκαταλέγονται:
- Η ύπαρξη εκκολπωμάτων του παχέος εντέρου, ιδίως εάν αυτά προκαλέσουν εκκολπωματίτιδα. Τα εκκολπώματα του παχέος εντέρου αποτελούν μικροσκοπικές κοιλότητες στην επένδυση του παχέος εντέρου τα οποία ενδέχεται να παραμείνουν για αρκετό καιρό ασυμπτωματικά. Ωστόσο, εάν το στόμιο ενός εκκολπώματος παρουσιάσει απόφραξη, μπορεί να προκληθεί φλεγμονή (εκκολπωματίτιδα) ή πιθανή αιμορραγία κατά την αφόδευση.
- Οι ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (νόσος του Crohn ή ελκώδης κολίτιδα), και ιδίως η ελκώδης κολίτιδα, χαρακτηρίζονται από χρόνια φλεγμονή του γαστρεντερικού σωλήνα. Η ελκώδης κολίτιδα ειδικά οδηγεί σε σχηματισμό ελκών στην επένδυση του τοιχώματος του παχέος εντέρου, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται συχνά αίμα στα κόπρανα.
- Οι πολύποδες ή ο καρκίνος του παχέος εντέρου δεν αποκλείεται να εκδηλωθούν με αίμα στα κόπρανα (ιδίως ο καρκίνος). Οι πολύποδες συνιστούν καλοήθεις αναπτύξεις που μπορεί να μην προκαλέσουν συμπτώματα για αρκετό καιρό, ωστόσο αυτό δε σημαίνει ότι δεν πρόκειται κάποια στιγμή να κάνουν αντιληπτή την παρουσία τους. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου επίσης αποτελεί σημαντική αιτία εμφάνισης αίματος στα κόπρανα, ειδικά σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Η αιμορραγία είναι συνήθως χρόνια και μπορεί να παρουσιαστεί είτε ως οριακά αντιληπτή στο γυμνό μάτι ή ως ιδιαίτερα ανησυχητική.
- Τυχόν εντερική αγγειοδυσπλασία, η οποία αφορά στην ύπαρξη εύθραυστων, μη φυσιολογικών αιμοφόρων αγγείων εντός του γαστρεντερικού σωλήνα, η δυσλειτουργία των οποίων ενδέχεται να προκαλέσει αίμα στα κόπρανα.
Παθήσεις πρωκτού και αίμα στα κόπρανα
Η πιο διαδεδομένη αιτία του αίματος κατά την αφόδευση είναι είτε οι εσωτερικές είτε οι εξωτερικές αιμορροΐδες. Και οι δύο τύποι αιμορροΐδων μπορούν να προκαλέσουν αιμορραγία, ωστόσο το σύμπτωμα αυτό εμφανίζεται συχνότερα όταν πρόκειται για εσωτερικές αιμορροΐδες. Σε αυτή την περίπτωση, το άτομο παρατηρεί ίχνη ή έντονες εναποθέσεις φωτεινού, κόκκινου αίματος στο χαρτί τουαλέτας μετά το σκούπισμα ή στη λεκάνη. Εάν η ποσότητα του αίματος είναι ιδιαίτερα εκτεταμένη, υπάρχει πιθανότητα να είχε αναπτυχθεί ένας θρόμβος αίματος μέσα στην αιμορροΐδα. Καθώς το πρήξιμο αυξάνεται, η πίεση από τους περιβάλλοντες ιστούς ή τα κόπρανα μπορεί να προκαλέσει ρήξη και αιμορραγία της αιμορροΐδας, συχνά στο τέλος της κένωσης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική αιμορραγία.
Αν και η αιμορραγία που σχετίζεται με την αιμορροϊδοπάθεια είναι ως επί τω πλείστων ανώδυνη, το άτομο θα πρέπει να αναζητήσει ιατρική βοήθεια αμέσως εάν παρατηρήσει έντονο πόνο, συνεχή αιμορραγία από την αιμορροΐδα ή ιδιαίτερα εκτεταμένη ποσότητα από αίμα στα κόπρανα. Μια θρομβωμένη αιμορροΐδα χρειάζεται επίσης επείγουσα αντιμετώπιση. Χωρίς θεραπεία, οι θρομβωμένες αιμορροΐδες μπορεί να συμπιέσουν και να βλάψουν τα αιμοφόρα αγγεία στους περιβάλλοντες, υγιείς ιστούς.
Επίσης, μια ραγάδα πρωκτού, η οποία αποτελεί ένα μικρό σκίσιμο στην εσωτερική επένδυση του πρωκτού, μπορεί να προκαλέσει αίμα στα κόπρανα. Η πάθηση αυτή συνήθως προκαλείται από τη διέλευση σκληρών ή μεγάλων κοπράνων, οδηγώντας σε έντονο πόνο κατά τη διάρκεια και μετά τις κενώσεις. Η ραγάδα πρωκτού μπορεί να οδηγήσει σε αιμορραγία από το ορθό, που συνήθως εκδηλώνεται ως έντονο κόκκινο αίμα στο χαρτί τουαλέτας ή στην επιφάνεια των κοπράνων. Η πάθηση συνδέεται συνήθως με χρόνια δυσκοιλιότητα, καταπόνηση κατά την αφόδευση ή με καταστάσεις που αυξάνουν την πίεση στην περιοχή.
Γενικότερα, οποιαδήποτε περίπτωση παρουσίας αίματος στα κόπρανα δεν θα πρέπει να αφήνεται στην τύχη της. Η άμεση ιατρική αξιολόγηση κρίνεται απαραίτητη, προκειμένου να αποφευχθούν εν δυνάμει επιπλοκές. Ο Πρωκτολόγος Χειρουργός, Δρ. Δημήτριος Μουσιώλης, αντιμετωπίζει την υποκείμενη πάθηση που προκαλεί αίμα στα κόπρανα, με την ενδεδειγμένη ανά περίπτωση τεχνική. Ιδίως εάν η πάθηση είναι πρωκτολογικής φύσεως, μπορούν να εφαρμοστούν σύγχρονες, αναίμακτες τεχνικές που εκριζώνουν το πρόβλημα εντελώς ανώδυνα και χωρίς να χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη αποθεραπεία.