Η γαστρορραγία αφορά την απώλεια αίματος εντός του πεπτικού σωλήνα, και συγκαταλέγεται στις αιμορραγίες του ανωτέρου πεπτικού συστήματος που περιλαμβάνει τον οισοφάγο, το στομάχι και το δωδεκαδάκτυλο. Μπορεί να προέρχεται από οπουδήποτε από τον οισοφάγο έως το ορθό και σχετίζεται με ένα ευρύ φάσμα αιτιών. Πρόκειται για επείγουσα ιατρική κατάσταση που μπορεί να αποβεί απειλητική για τη ζωή εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα. Ενώ η ενδονοσοκομειακή περίθαλψη διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση της γαστρορραγίας, τις περισσότερες φορές είναι απαραίτητη η χειρουργική παρέμβαση για τον έλεγχο της αιμορραγίας, την αποκατάσταση του κατεστραμμένου ιστού ή την αφαίρεση των υποκείμενων βλαβών.
Γαστρορραγία: Αίτια
Τα πεπτικά έλκη, τόσο του στομάχου όσο και του δωδεκαδακτύλου, αποτελούν μια από τις βασικές αιτίες εμφάνισης γαστρορραγίας. Αυτά τα έλκη προκύπτουν από τη διάβρωση του στομάχου ή του δωδεκαδακτύλου από το οξύ του στομάχου. Όταν το έλκος διεισδύει στα αιμοφόρα αγγεία εντός του τοιχώματος του πεπτικού σωλήνα, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική αιμορραγία. Η λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, η λήψη μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων ή ασπιρίνης και το κάπνισμα αποτελούν κοινούς παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση πεπτικών ελκών. Η αιμοραγική γαστρίτιδα ή αλλιώς τα οξέα έλκη μπορούν επίσης να προκαλέσουν απώλεια αίματος εντός του πεπτικού σωλήνα. Άλλη μια πάθηση που μπορεί να πυροδοτήσει τη γαστρορραγία είναι οι κιρσοί οισοφάγου. Οι κιρσοί οισοφάγου είναι διεσταλμένες φλέβες στο κάτω μέρος του οισοφάγου, που παρατηρούνται συχνά σε άτομα με προχωρημένη ηπατική νόσο, όπως η κίρρωση. Καθώς η ηπατική λειτουργία μειώνεται, η ροή του αίματος μέσω του ήπατος εξασθενεί, οδηγώντας σε αυξημένη πίεση στην πυλαία φλέβα. Αυτή η αυξημένη πίεση προκαλεί την ανάπτυξη κιρσών του οισοφάγου, οι οποίοι ενδέχεται να σπάσουν και κατά συνέπεια να προκληθεί σοβαρή γαστρορραγία.
Παράλληλα, τόσο οι καλοήθεις όσο και οι κακοήθεις όγκοι εντός του γαστρεντερικού σωλήνα μπορούν να προκαλέσουν γαστρορραγία. Καλοήθεις όγκοι όπως οι πολύποδες μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία κατά διαστήματα, ενώ κακοήθεις όγκοι όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνια και εκτεταμένη αιμορραγία. Η διάγνωση και η χειρουργική αντιμετώπιση αυτών των όγκων είναι απαραίτητες για την πρόληψη περαιτέρω αιμορραγίας και την αντιμετώπιση της υποκείμενης κακοήθειας. Άλλη μια πάθηση που συμβάλλει ενδεχομένως στην εμφάνιση γαστρορραγίας είναι το σύνδρομο Mallory-Weiss. Το σύνδρομο αυτό αφορά την εκδήλωση ρήξης, εξέλκωσης ή διάβρωσης στο βλεννογόνο του κατώτερου οισοφάγου ή του άνω στομάχου, που προκαλείται από τη βίαιη προσπάθεια εμετού. Το σύνδρομο αυτό μπορεί να οδηγήσει σε γαστρορραγία και να χρειαστεί χειρουργική αποκατάσταση εάν η αιμορραγία επιμένει. Τέλος, αγγειακές βλάβες όπως η αγγειοδυσπλασία και οι αρτηριοφλεβικές δυσπλασίες μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε εντός της γαστρεντερικής οδού. Αυτές οι ανωμαλίες στα αιμοφόρα αγγεία μπορεί να οδηγήσουν σε αυθόρμητη και επαναλαμβανόμενη γαστρορραγία. Η χειρουργική επέμβαση είναι συνήθως απαραίτητη για την αποτελεσματική διαχείριση αυτών των βλαβών.
Συμπτώματα γαστρορραγίας
Τα συμπτώματα της γαστρορραγίας μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με τη θέση και τη σοβαρότητα της αιμορραγίας. Η πιο κοινή ένδειξη απώλειας αίματος εντός του πεπτικού σωλήνα είναι η μέλαινα κένωση, δηλαδή η παραγωγή ιδιαίτερα σκούρων και δύσοσμων κοπράνων που παραπέμπουν σε πίσσα. Παράλληλα, εκδηλώνεται αιματέμεση, δηλαδή παρουσία έντονου κόκκινου ή πιο σκούρου αίματος στον εμετό. Ενδέχεται επίσης να παρατηρηθεί έντονο κόκκινο ή καφέ χρώμα αίματος στα κόπρανα, που υποδηλώνει αιμορραγία από το κατώτερο γαστρεντερικό. Εξαιτίας της απώλειας αίματος αναπτύσσεται σιδηροπενική αναιμία, και ο ασθενής αισθάνεται αδυναμία, κόπωση, ζάλη ή υφίσταται λιποθυμικά επεισόδια. Οι ασθενείς αισθάνονται επίσης κοιλιακό πόνο, ενώ η αρτηριακή πίεση πέφτει σημαντικά, γεγονός που μπορεί να αποβεί απειλητικό για τη ζωή σε σοβαρές περιπτώσεις. Η πτώση του αιματοκρίτη και της αρτηριακής πίεσης συνήθως είναι ραγδαία, προκαλώντας συνεπώς διαταραχές στην αιμάτωση ζωτικών οργάνων.
Πότε χρειάζεται χειρουργική αποκατάσταση της γαστρορραγίας;
Η χειρουργική αποκατάσταση της γαστρορραγίας είναι μια κρίσιμη παρέμβαση σε περιπτώσεις όπου τα συντηρητικά μέτρα και οι ενδοσκοπικές θεραπευτικές προσεγγίσεις αποδεικνύονται ανεπαρκείς ή ακατάλληλες. Μπορούν να πραγματοποιηθούν διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις προσαρμοσμένες για την αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας της αιμορραγίας, όπως πεπτικά έλκη, αγγειακές βλάβες, όγκοι ή κιρσοί του οισοφάγου. Οι χειρουργικές επιλογές μπορεί να περιλαμβάνουν γαστρεκτομή, κολεκτομή, χειρουργική επέμβαση στην περιοχή του οισοφάγου ή ακόμα και μεταμόσχευση ήπατος σε περίπτωση σοβαρής ηπατικής νόσου που συνυπάρχει με κιρσούς οισοφάγου. Μάλιστα, η εφαρμογή σύγχρονων, ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών όπως η λαπαροσκόπηση, προσφέρει αξιοσημείωτα πλεονεκτήματα στους ασθενείς, καθώς επιταχύνει σημαντικά τη διαδικασία ανάρρωσης. Η επιλογή της κατάλληλης χειρουργικής επέμβασης εξαρτάται από τη θέση και τη σοβαρότητα της αιμορραγικής εστίας, καθώς και από τη γενική υγεία του ασθενούς. Η χειρουργική αποκατάσταση στοχεύει στον έλεγχο της αιμορραγίας, την αποκατάσταση του κατεστραμμένου ιστού και την πρόληψη μελλοντικών αιμορραγικών επεισοδίων.
Η γαστρορραγία αποτελεί μια απειλητική ιατρική κατάσταση με ένα ευρύ φάσμα αιτιών, συμπτωμάτων και πιθανών επιπλοκών. Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη χειρουργική αντιμετώπιση είναι απαραίτητες για την επίτευξη των καλύτερων δυνατών αποτελεσμάτων και την πρόληψη απειλητικών για τη ζωή επιπλοκών. Οι πρόοδοι στις χειρουργικές τεχνικές έχουν βελτιώσει σημαντικά τη διαχείριση της γαστρορραγίας, μειώνοντας τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα που σχετίζεται με αυτήν την πάθηση. Η συνεργασία γαστρεντερολόγων, επεμβατικών ακτινολόγων και χειρουργών είναι ζωτικής σημασίας για την παροχή της βέλτιστης φροντίδας σε ασθενείς με γαστρορραγία. Ο Πρωκτολόγος Χειρουργός Δρ. Δημήτριος Μουσιώλης αποκαθιστά χειρουργικά την αιτία που προκάλεσε τη γαστρορραγία σε πλήθος περιπτώσεων, ώστε να διασφαλιστεί η υγεία του εκάστοτε ασθενούς.